Agorafobili Panik Bozukluk Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Panik Bozukluğu

Bu nöbetler ani bir şekilde ve genellikle herhangi bir tehlikeye gerek duymadan gerçekleşmektedir.

Ülkemizin nüfusunun %2-3’ünde panik bozukluğu bulunmaktadır. Bu hastalık herkeste görülebilse de kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. Panik bozukluğu semptomları genellikle 25 yaş civarında ortaya çıkmaktadır.

Agorafobi

Hastaların panik atak geçireceklerini düşündükleri açık ve kapalı alanlara gidememe ve o tür yerlerde duramama durumuna agorafobi adı verilmektedir. Bu tür yerlere örnek olarak:

• Alışveriş merkezleri
• Uçaklar
• Trenler
• Tiyatro salonları

Bireyler daha önce panik atak geçirdikleri yerlerden, tekrar panik atak geçirme korkusu nedeniyle uzak durmaya başlayabilmektedir. Bu korku kişilerin özgürce seyahat etmelerine, hatta evlerinden çıkmalarına engel olabilmektedir.

Panik Atak ve Agorafobi Semptomları

Panik Atak

Panik atak semptomları nöbetin ilk 10-20 dakikasında zirve yapmaktadır. Ancak, bazı semptomlar bir saatten uzun süre boyunca devam edebilmektedir. Vücut, panik atak nöbeti süresince ortada gerçek bir tehlike varmışçasına tepki vermektedir. Nabız yükselir ve kalp çarpıntısı başlar. Terleme, baş dönmesi, sersemlik, mide bulantısı, nefes darlığı ve boğulma hissi de panik atak semptomları arasındadır.

Bunların yanı sıra, gerçeklikten kopma hissi ve bulunulan ortamdan kaçma isteği baş gösterebilmektedir. Daha şiddetli nöbetlerde kalp krizi geçirdiğinizi, vücudunuzun kontrolünü kaybedeceğinizi, hatta öleceğinizi düşünebilirsiniz.

Panik atak nöbetlerinde aşağıdaki semptomlardan en az dört tanesi baş göstermektedir:

• Tehlikede olma hissi
• Bulunulan ortamdan kaçma isteği
• Kalp çarpıntısı
• Terleme veya üşüme
• Titreme veya uyuşma
• Nefes darlığı
• Boğulma hissi
• Göğüs ağrısı
• Mide bulantısı veya mide rahatsızlığı
• Baş dönmesi
• Gerçeklikten kopma hissi
• Akıl sağlığını kaybetme korkusu
• Kontrolü kaybetme veya ölüm korkusu

Agorafobi

Agorafobi, panik atak nöbeti sırasında çıkmanın zor olabileceği ortamlara karşı ortaya çıkan korkudur. Örnek olarak kalabalık açık alanlar, köprüler ve uçak, tren, alışveriş merkezi gibi ortamlar verilebilir.

Agorafobi semptomları:

• Yalnız kalma korkusu
• Halka açık alanda kontrolü kaybetme korkusu
• Yabancılaşma hissi (depersonalizasyon )
• Çaresizlik hissi
• Derealizasyon
• Evden nadiren çıkmak

Agorafobili Panik Atağın Sebepleri Nelerdir?

Genetik

Panik atağın kesin sebebi bilinmemektedir. Ancak, bazı verilere göre genetiğin bu konuda etkileri bulunmaktadır. Panik atak tanısı konan çoğu kişinin aile geçmişinde bu hastalıktan muzdarip bireyler bulunmaktadır.

Stres

Stres, bu hastalığın ortaya çıkmasında rol oynayabilir. Çoğu birey ilk panik atak nöbetini stresli dönemlerden geçerken yaşamaktadır. Bu duruma örnek olarak:

• Sevilen birinin ölümü
• Boşanma
• İşten çıkarılma
• Normal yaşantının sekteye uğramasına neden olan diğer durumlar

Panik Atak Nöbetlerinin Gelişimi

Panik atak herhangi bir uyarı olmadan gerçekleşebilmektedir. Birden çok nöbet geçiren bireyler, potansiyel tetikleyici olarak gördükleri durumlardan kaçınmaya çalışmaktadır. Panik bozukluğuna sahip olan kişiler panik atağa neden olabilecek bir durumda olduklarını düşündüklerinde anksiyete atağı geçirebilmektedir.

Agorafobili Panik Bozukluk Nasıl Teşhis Edilir?

Agorafobili panik bozukluğu semptomları farklı hastalıkların semptomlarıyla benzerlik gösterebilmektedir. Bu nedenle, panik bozukluğu kesin şekilde teşhis etmek zaman alabilmektedir. Yapacağınız ilk şey doktorunuza danışmak olmalıdır. Benzer semptomlara sahip farklı hastalıkları elemek için bir takım fiziksel ve zihinsel muayeneler yapılacaktır. Benzer semptomlara sahip hastalıklar:

• Kalp hastalıkları
• Hormon dengesizlikleri
• Uyuşturucu madde kullanımı

Mayo Clinic, panik atak geçiren herkeste panik bozukluğu bulunmadığını belirtmektedir. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı’na (DSM) göre, panik bozukluğu teşhisi konulabilmesi için aşağıdaki üç semptoma sahip olmalısınız:  

• Sık aralıklarla panik atak geçirmek
• En az bir ay boyunca panik atak geçirmekten korkmak
• Panik atak nöbetlerinin alkol ve uyuşturucu kullanımı, başka fiziksel veya ruhsal hastalıklar kaynaklı olmaması

DSM’nin agorafobi tanısında kullanılan iki kriteri bulunmaktadır:

• Panik atak esnasında ayrılmanın zor veya utanç verici olabileceği ortamlarda bulunma korkusu
• Panik atağa sebep olabileceğini düşündüğünüz yerlerden uzak durmak

Doğru teşhis elde edebilmek için doktorunuza karşı tamamıyla dürüst olmanız yararınıza olacaktır.

Agorafobili Panik Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?

Panik bozukluğu tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Çoğu tedavi planı antidepresan ilaçlar ve bilişsel davranışçı terapi içermektedir. Ancak, doktorunuz sadece ilaç veya terapi önerebilir. Çoğu bireyde tedavi başarılı olmaktadır.

Terapi

Agorafobili panik bozukluğu tedavisinde iki tür psikoterapi kullanılmaktadır.

Bilişsel Davranışçı Terapi

Bilişsel davranışçı terapi süresince agorafobi ve panik atak hakkında bilgi edineceksiniz. Bu terapi, panik atakları tanımlayıp anlamaya, düşünce ve davranış kalıplarınızı değiştirmeye odaklanmaktadır.

Bilişsel davranışçı terapi esnasında sizden istenilen şeyler:

• Durumunuz hakkında okuma yapmanız
• Randevular arasında yaşadıklarınızın kaydını tutmanız
• Terapistiniz tarafından verilen ödevleri tamamlamanız

Maruz bırakma terapisi, korku ve endişeye karşı verdiğiniz tepkileri hafifletmeye yardımcı olan bir bilişsel davranışçı terapi çeşididir. Adından da anlaşılacağı gibi, bu terapi esnasında korkmanıza sebep olan durumlara maruz bırakılırsınız ve terapistinizin yardımı ile zaman içinde bu durumlara karşı daha az tepki vermeyi öğrenirsiniz.

Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR)

EMDR panik atak ve fobi tedavilerinde de kullanılmaktadır. Bu tedavi boyunca, normalde rüya esnasında gerçekleşen hızlı göz hareketleri tetiklenmektedir. Bu göz hareketleri beynin bilgiyi işleme yöntemini değiştirmekte ve kişinin günlük yaşamda karşılaştığı olaylardan daha az etkilenmesini sağlamaktadır.

İlaç Tedavisi

Agorafobili panik bozukluk tedavisinde dört tip ilaç kullanılmaktadır.

Selektif Serotonin Gerialım İnhibitörü (SSRI)

Selektif serotonin gerialım inhibitörü bir tür antidepresandır. Panik bozukluğu tedavisinde ilk ilaç tercihidir. Yaygın SSRI ilaçlar:

• Fluoksetin
• Paroksetin
• Sertralin

Selektif Norepinefrin Geri Alım İnhibitörü (SNRI)

SNRI ilaçlar da bir antidepresan türüdür ve anksiyete bozukluğu tedavisinde SSRI kadar etkilidir ancak bu tür ilaçların daha fazla yan etkisi bulunmaktadır. Bu yan etkiler:

• Mide bozulması
• İnsonmia
• Baş ağrısı
• Cinsel işlev bozukluğu
• Yüksek tansiyon

Benzodiazepin

Benzodiazepin rahatlamayı ve anksiyetenin fiziksel semptomlarını azaltmayı sağlayan bir ilaçtır. Genellikle acil servislerde panik atak nöbetlerini durdurmak için kullanılmaktadır. Bu ilaç uzun süre boyunca yüksek dozajda kullanıldığında bağımlılık yaratmaktadır.

Trisiklik Antidepresan

Bu ilaçlar anksiyete tedavisinde oldukça etkilidir ancak birçok yan etkisi bulunmaktadır. Bu yan etkilere örnek olarak:

• Bulanık görme
• Kabızlık
• İdrar retansiyonu
• Ayaktayken ani tansiyon düşmesi

Bu tür ilaçların kullanımında reçete yazanları harfi harfine uygulamalısınız. Doktorunuza danışmadan ilaç dozajını değiştirmemeli veya ilaç kullanımını bırakmamalısınız.

Size uygun ilacı bulmanız için birkaç deneme gerekebilir. Doktorunuz bu konuda size yardımcı olacaktır.

Gerekli ayarlamaları yapması için tecrübe ettiğiniz yan etkileri doktorunuzla paylaşmalısınız ve başka sağlık sorunlarına yol açabileceği nedeniyle doktorunuza danışmadan ilaç kullanımını bırakmamalısınız.

Hastalıkla Başa Çıkmanın Yolları

Kronik bir hastalığa sahip olmak zor bir durum olabilir. Yakın çevrenizdeki destek grupları hakkında bilgi almak için doktorunuza danışabilirsiniz. Aynı dertten muzdarip insanlarla bir araya gelmek birçok bireye yardımcı olmaktadır.

Semptomlarınızı azaltan terapist, destek grubu ve ilaç dozajını bulmanız zaman alabilmektedir. Sabırlı olun ve doktorunuzla birlikte size en uygun tedavi planını oluşturun.

Puan Ver